Waerbeke ijvert voor stilte, rust en ruimte, kwaliteitsvolle aandacht en eenvoud. Als sociaal-culturele beweging slaat ze een brug tussen overheid, maatschappelijke organisaties, onderwijs- en vormingsinstellingen, bedrijven… en het ruime publiek. Zij organiseert jaarlijks in Vlaanderen en Brussel de campagne cultuur van de stilte. De trefdag zoemde dit jaar in op het brandend actuele thema Conflict & Compassie. Conflicten en spanningen beheersen niet alleen het nieuws, maar maken onlosmakelijk deel uit van het menselijke bestaan. Hoe kunnen we ons hiertoe verhouden? Door middel van een inspirerend aanbod van sprekers, getuigenissen, workshops en artistieke expressie onderzochten we de verbindende en helende kracht van mededogen, empathie, geweldloze communicatie en milde open aandacht. Compassie als spontane uitdrukking van doorleefde stilte biedt zicht op het doorbreken van de spiraal van geweld en onbegrip. Journaliste Betty Mellaerts was gastvrouw.  

Omdat we merkten dat vele deelnemers behoefte en interesse hebben om sommige bijdragen van de dag te herbeleven, hebben we de bestaande webstek hier en daar aangepast en aangevuld. Ook wie niet de kans zag deel te nemen, kan zo nog mee genieten van de rijke oogst van deze dag. De trefdag van de sociaal-culturele beweging Waerbeke op dinsdag 20 oktober was een samenwerking van 30CC (cultuurcentrum Leuven), Museum M, KULeuven (IdeaLab Stille Wenken | Silent Signs) en Waerbeke, en ging vooraf aan de derde editie van ‘Stille Nacht’, een cultureel avondprogramma in de Stadsschouwburg rond traagheid en het omgaan met stilte. Annelies Beck (VRT Terzake) kreeg dit jaar de sleutel in handen om ‘Stille Nacht’ klank en kleur te geven. Met schrijvers allerhande ging zij dieper in op de thematiek van stilte of de drang naar verstilling.

Karel Verhoeven is sinds 2010 co-hoofdredacteur van De Standaard. Met een zeer ruime opleiding in talen en filosofie leerde hij het vak van journalist van onderuit kennen, van het fait divers tot het intellectuele interview. Met een tent en een minimum aan bagage zoekt hij regelmatig de wildernis op: van Alaska tot het hoge Noorden, weg van de platgetreden paden en zonder doel. Ook in de journalistiek koestert Karel het verlangen naar inzicht, reliëf en dieptezicht. Als gedreven en inspirerend hoofdredacteur die leiding geeft aan zowat 120 journalisten staat Karel Verhoeven in het brandpunt van de opinievorming in ons land.

Barbara Raes studeerde kunst- en theaterwetenschappen aan de Universiteit Gent. Zij leidde o.a. het artistieke team van Vooruit en was mede-oprichter van Greentrack, een overkoepelend orgaan dat streeft naar duurzaamheid in de Gentse kunstensector. Eind 2014 nam zij afscheid van Vooruit met een tekst waarin zij pleit voor ‘volhoudbaarheid en meer mildheid in een sector die over zijn eigen voeten struikelt’. Sindsdien is ze lid van de Brusselse kunstenwerkplaats FoAm. Ze volgde er ‘Transiency’, een residentie voor een ‘kunstenaar-in-transformatie’. Sinds kort is ze werkzaam als onderzoeker bij het KASK-School of Arts in Gent. Hierin focust ze zich op de creatie van eigentijdse, alternatieve (afscheids)rituelen voor niet-erkend verlies.

Geweldloze Communicatie in de praktijk

Er zijn verschillende manieren om met conflicten om te gaan. Veelal wordt onze keuze – bewust of onbewust – bepaald door vooroordelen of opinies over onszelf en de anderen. Vaak gaat dit gepaard met fysiek, verbaal of psychologisch ge­weld. We kun­nen ook kiezen om vanuit een intentie van verbinding – vanuit een hou­ding van doorleefde compas­sie – te denken, te spreken en te handelen. Het model van ‘ge­weldloze com­municatie’ is volledig gegrond in de­ze intentie. Maar hoe is Geweld­loze Com­mu­nicatie mogelijk? Hoe kun­nen we moralise­rende oordelen transformeren of vermijden? Hoe kunnen we – zonder conflict of vanuit het conflict – ie­ders behoeften tot hun recht laten komen? In deze workshop leren we wat het betekent om res­pect­vol te luisteren naar de gevoelens en behoef­ten in onszelf en bij anderen. Het brengt ons door (zelf)com­passie tot een diep be­grip en duurzame verbinding. Ruud Baanders legde een eigen spiritueel parcours af, van verschillende vor­men van christendom tot het Ch’an of Zenboeddhisme. Sinds 2006 is hij diep­gaand geïnspireerd door het model van ‘Geweldloze Communicatie’, dat de Ame­ri­kaanse psycho­loog Marshall Ro­sen­berg (1934-2015) ontwikkelde. Hij volg­de bij hem een opleiding en is intussen als trainer in Ge­weldloze Commu­nicatie er­kend. Voorts oefende hij o.a. bij Thich Nhat Hanh en Sri Ravi Shankar. In 2014 voltooi­de hij zijn opleiding tot Reiki-meester. Sinds kort is hij zenleraar, geautoriseerd door Ton Lathou­wers. www.mahakaruna.org.uk

Aanvoelen, invoelen, meevoelen: omgaan met conflict, thuis en op school

Hoe kan ik als opvoeder in een conflictsituatie vanuit openheid en compassie rea­ge­ren? 
Hoe kan ik kinderen helpen dit ook te doen? 
Wat is er voor of tijdens een conflict écht gaande in opvoeder en kind? En wel­ke wezenlijke behoeften vragen om aandacht? In deze workshop staan we stil bij wat het betekent gevangen te zitten in een idee of een emotie, hoe we dit kunnen voorkomen of doorbreken, en welke rol stilte hierbij kan spelen. Deze workshop biedt een aantal ervaringsgerichte oefe­ningen die inzicht verschaffen in aspecten van conflictbeheersing en compas­sie, specifiek gericht op onze relatie met kinderen. Petra Speelman is initiatiefneemster en medewerkster van IAM, het centrum voor stil­te-educatie in Nederland. Zij verzorgt in Nederland en Vlaanderen lezin­gen, cursussen en studiedagen over aandacht, ontspanning, innerlijke rust en stil­tebeleving. Ook is zij nauw be­trokken bij de organisatie van de Dag van de Stilte en richtte zij mee de stichting Stilte Ned.werk op, die zich – net als Waer­beke in Vlaanderen en Brussel – inzet om de vele facetten van stilte bij een zo breed mogelijk publiek onder de aan­dacht te brengen. www.stilte-educatie.nl

Van zelfcompassie naar veerkracht: liefdevolle vriendelijkheid voor jezelf

Van wie leer je het meest? Van iemand die je aanmoedigt en begrip toont? Of van een veeleisende coach die nooit tevreden is? Ook innerlijke groei gaat met leerprocessen ge­paard. Als je jezelf op een minza­me wijze aanmoedigt en ook bij pijn of een vergis­sing vertrouwen bewaart in jezelf, komt spontaan het bes­te naar boven. Vriendelijkheid voor jezelf wekt innerlijke veer­kracht, omdat je je­zelf niet onnodig ondermijnt met streng­heid of kritiek. Dit is niet egoïs­tisch, maar stelt je juist beter in staat om er voor anderen te zijn. Wil je dit zelf ervaren? De workshop gaat dieper in op recente inzich­ten over zelf­compassie. Er is ook ruimte om hierrond tijdens geleide meditaties te oe­fenen en ervaringen uit te wisselen. Hilde Debacker is filosofe met een levendige interesse voor spiritualiteit en levenskunst. Ze verdiepte zich ook in internationaal recht en ont­wikkelings­stu­dies en was een aantal jaren projectverantwoordelijke in een opvanginitiatief voor vluchtelingen. In 2010 promoveerde ze op het thema ‘Spiri­tuele oefeningen in het stoïcisme en boeddhisme’ aan de Vrije Universiteit Brus­sel. Ze is tevens docente ‘sacrale dans’ en compassietrainer. Ze werkt voor een internationale vrouwenorganisatie, geeft les op de Hogeschool voor Geestes­we­tenschappen in Utrecht en allerlei lezingen en cursussen. www.masoka.nl