De Waerbeke Conferentie is een uitgelezen kans voor inspiratie, uitwisseling en ontmoeting. Waerbeke stelt stilte, rust en ruimte als maatschappelijke kwestie aan de orde. Als sociaal-culturele beweging slaat zij een brug tussen overheid, middenveld, bedrijven… en het ruime publiek.
T E R U G B L I K
“Onze kwaliteit van aandacht maakt de wereld tot wat zij is.”
Wereldwijde ontwikkelingen spitsen zich toe, overal komen grenzen in zicht: maatschappelijk, cultureel, financieel-economisch, ecologisch, geopolitiek. Op vele fronten worden grenzen al overschreden. Waarom komen we niet massaal in verzet? Allerlei factoren houden ons tegen, werken verlammend en zorgen voor een gevoel van machteloosheid in het licht van de immense veranderingen die op ons afkomen.
De impasse waarin we verzeild zijn geraakt, is echter vooral een crisis van de aandacht. Ons belangrijkste instrument voor het verwerken van informatie en het richting geven aan ons doen en laten lijkt gekaapt door een mens- en wereldbeeld dat zijn vitale verbinding met de echte wereld heeft verloren. Het is de hoogste tijd om weerbaar tegen de stroom in te gaan en onze aandacht te herbronnen. Vanuit stilte zijn we in staat nieuwe keuzes te maken en weerstand te bieden tegen de vele vormen van afleiding en het dominante verhaal van onbeperkte groei.
De eerste Waerbeke Conferentie na de covid-periode stond helemaal in het teken van de aandacht. Welke rol speelt aandacht in de situatie waarin we als mens, als soort en als beschaving, aan het begin van de 21ste eeuw zijn terechtgekomen? De exponentiële groei en versnelling sinds het begin van de industriële revolutie heeft ons ver verwijderd van wat eeuwenlang ‘normaal’ was en is er zelfs in geslaagd een robuust planetair evenwicht te verstoren.
Waerbeke wijst op het belang van systemisch inzicht in maatschappelijke processen. Alleen een mens- en wereldbeeld dat rekening houdt met reële grenzen, zowel fysiek als mentaal, geeft opnieuw richting en kracht aan onze aandacht om tot de gewenste veranderingen te komen.
“Op welke manier dan ook, de juiste kwaliteit van aandacht die we besteden aan de plek die we bewonen, aan de mensen met wie we deze plek delen en aan de cultuur die we hierdoor samen opwekken: in deze tijd betekent dit een radicale beweging. Om onze blik naar boven te richten, om haar te richten op werkelijk ontzag: in een nihilistisch tijdperk als het onze, in een wereld van verdoving, is dit op haar beurt een daad van rebellie.”
Paul Kingsnorth
BIJDRAGEN
De 21ste eeuw als bottleneck
Aanzet tot een breder perspectief
Gerolf T’Hooft
De versnippering van onze aandacht is een symptoom van een dieperliggend mens- en wereldbeeld dat ons zo dicht op de huid zit dat we niet doorhebben hoe bepalend dit is voor ons dagelijks denken en handelen. Bewustwording is de sleutel tot verandering. Gerolf T’Hooft neemt ons in enkele grote stappen mee in de ontwikkeling van de menselijke soort en beschaving: van de eerste agrarische samenlevingen 10.000 jaar geleden tot het aan energie verslaafde superorganisme dat tegenwoordig de volledige planeet domineert. De huidige crisissituatie blijkt het onafwendbare gevolg van de combinatie van onze neurologische basis en schijnbaar eindeloos beschikbare energie. De komende decennia zullen bepalend zijn voor de manier waarop we ons opnieuw gaan verhouden tot onszelf en de wereld waarin we leven. Alleen aandacht die gevoed wordt vanuit dit breder perspectief is in staat deze transformatie tot stand te brengen.
Lees hier de integrale tekst van de lezing
Unity
Muzikaal intermezzo
Mostafa Taleb
Mostafa Taleb (Lorestan, West-Iran, 1993) maakte veel indruk met zijn virtuoze spel op de kamancheh, de puntviool met bolvormige klankkast die haar oorsprong vindt in het oude Perzië. Mostafa studeerde architectuur, theater en muziek. Na zijn opleiding aan de Academy for Classical Persian Music in Teheran vond hij sinds 2016 asiel in België. Regelmatig werkt hij samen met viola da gamba legende Jordi Savall en neemt hij deel aan tournees doorheen Europa met het ensemble Orpheus XXI.
Sanctum, een verhaal
Voorjaar 2023 publiceerde The Dark Mountain Project het verhaal ‘Sanctum’ van Kim Schnuelle. Lees hier de Nederlandse versie die Greet Heylen bracht op de conferentie.
Naar een ecologie van de aandacht
Tom Hannes
Om de haverklap wordt ons gemeld dat we in een aandachtseconomie leven: een wereldwijd digitaal netwerk dat drijft op het verleiden én verhandelen van onze aandacht. Verdedigers van de aandachtseconomie zien er opportuniteiten in voor leveranciers en gebruikers. We hoeven immers maar onze aandacht te laten lezen en wat we willen wordt ons zo vanzelf wel aangeboden. Critici waarschuwen voor verslavingsverschijnselen en de afbraak van de individuele autonomie. Tom Hannes trekt de kritiek open. Hij plaatst de aandachtseconomie in een ruimer kader en doet een pleidooi voor een ecologie van de aandacht. Vanuit zijn vertrouwdheid met het boeddhisme toont hij aan hoe onze aandacht niet los te koppelen is van een ethische oriëntatie en een wereldbeeld. Onze aandacht wordt getrokken door wat we (heimelijk) denken dat goed en waar is. Hoog tijd om enkele van die heimelijkheden tegen het licht te houden.
Dialoogtafels
In kleine cirkels onderzochten we het thema van de dag. Herkennen we dit in ons eigen leven? Welke nieuwe inzichten kregen we vandaag? Wat zijn onze eigen ervaringen? Hoe maken we andere keuzes?
IMPRESSIE
LOCATIE
Cultuurhuis de Warande,
Warandestraat 42, 2300 Turnhout
meer informatie?
stuur ons een e-mail of neem telefonisch contact met ons op:
• +32 (0)54 24 57 54
• info(a)waerbeke.be
• www.waerbeke.be
Waerbeke Conferentie 2023 legde een verband met de sculptuur BRIAN van beeldend kunstenaar Hans Op de Beeck die zich aan de inkom van de nieuwe bibliotheek van Turnhout bevindt.
Voor meer info: klik hier. In samenwerking met Waerbeke verzorgt de bibliotheek een informatiestand met relevante publicaties over het conferentiethema.
PARTNERS
De conferentie komt tot stand met deze partners
VORIGE EDITIES BEKIJKEN
2021 • CODE ROOD
2019 • UIT LIEFDE VOOR DE STREEK
2018 • BURN-OUT ALS SIGNAAL
2017 • VREDE KUN JE LEREN
2016 • STILTE IN DE STAD
2015 • CONFLICT & COMPASSIE
De werking van Waerbeke als officieel erkende sociaal-culturele beweging wordt mogelijk gemaakt door structurele steun van de Vlaamse overheid.
